وقايعنگاري يك فرقه منحرف
در روزگاري كه خلاء ايمان و روحيات مذهبي در بسياري از كشورها (بهويژه غربي) زمينهساز ظهور و بروز فرقههاي انحرافي بسياري شده، كه هر از چندي يكي از آنها همچون قارچ سر از زمين بيرون ميآورد، متأسفانه بسياري حساسيتهاي خود را در مقابله با اين فرقههاي انحرافي از دست دادهاند، گويي وجود اين فرقههاي انحرافي امري عادي و معمولي هستند.
اما با اين وصف اگر ما ايرانيان همچنان نسبت به بابيت و بهاييت حساسيت داريم و با وجود آنكه بسيار بدان پرداخته شده، همچنان ضرورت بازپردازي بدانها احساس ميشود. از آن روست كه اكثريت قريب به اتفاق فرقههاي انحرافي امروزين ادعاي الهي بودن ندارند، اما بابيان و بهاييان با بهكار بردن لفظ ديانت ، ادعاي الهي بودن فرقه خود را دارند كه متأسفانه در موارد گوناگوني زمينه انحراف خداباوران را پيش كشيدهاند. اين در حالي است كه فرقههايي همچون شيطانپرستان و نظاير آن اعضاي خود را از ميان آنها كه فاقد ايمان مذهبي هستند، جذب ميكنند.
دوم آنكه بابيت و همچنين بهاييت خود را ادامه طبيعي مذاهب آسماني دانسته و با ادعاي نفي خاتميت پيامبر اسلام به ميدان آمدهاند و اين انكار با چسبانيدن خود به دين اسلام و با فرض پذيرش آن صورت ميگيرد. با اين تمهيد ، ابتدا اسلام بهعنوان مذهبي الهي پذيرفته شده و سپس با نفي خاتميت آن، آماج حمله قرار ميگيرد.
و سرانجام آنكه بهاييت فرزند حرامزادهاي است كه از دل كلامي خرافي و خشكانديشانه برخي علما بيرون آمده و زادگاهش نيز ايران است؛ همچنين بيگانگان اندك زماني بعد با پروبال دادن به آن، در بسط و گسترش آن كوشيدند و در لطمهزدن به اسلام و ايران، از بابيت و بهاييت بهعنوان يكي از ابزارهاي مهم براي تفرقهافكني، بهرههاي بسياري بردند.
حقيقت آنكه بيپايگي و بيمايگي ادعاي رهبران اين جريان به حدي است كه نيازي به رويكرد تند و تيز و احيانا بهكار بردن فحش و فضيحت در رويارويي با روش و منش متقلبانه اين فرقه نيست ( آنچنان كه اين روزها بسيار شاهد آن بودهايم) كافي است آنچه در اين ميان گذشته بهدرستي روايت شده و بابيت و بهاييت را آنگونه كه هست، پيش روي مخاطب قرار داد. آنگاه خود به سادگي باطل بودن چنين ادعاهايي را درخواهد يافت.
از اين منظر، در اين پرونده كوشيدهايم با رعايت اصل بيطرفي، روايتي تاريخي از اين جريان را بههمراه گوشهاي از باورهاي بابيان پيش روي خوانندگان بگذاريم تا علاوهبر آگاهي بر چيستي اين فرقه، خود چند و چونش را به داوري بنشينند
ليرضا روزبهاني از جمله مدرسين حوزه علميه در رشته اديان و صاحب تأليفاتي در حوزه اديان، فرقهشناسي و بهاييت است كه به قلم او كتاب «در جستوجوي حقيقت» (كاوشي در فرقه ضاله بهاييت) منتشر شده و كتاب «آشنايي با فرقه ضاله بهاييت» نيز در آستانه انتشار است.
او همچنين كتابهاي «تأملي پيرامون فرق» و «اديان ايرانيان» را نيز آماده چاپ دارد.
روزبهاني با مراكز پژوهشي مختلفي همچون مركز پژوهشهاي اسلامي صدا و سيما و مركز مطالعات و پژوهشهاي فرهنگي حوزه علميه قم و پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي همكاري دارد. به مناسبت پرونده بابيت و بهاييت بهسراغ او رفتم و نگاهي گذرا به عوامل شكلگيري و خط سير حركت اين فرقه از آغاز تا به امروز داشتيم كه نكات شنيدني و جذاب بسياري در آن ميتوان يافت.
يكي از اختلافاتي كه بين نظريات محققان حوزه بابيت و بهاييت، بهويژه در سالهاي پس از انقلاب شاهد هستيم، ميزان تأثير استعمار در شكل گيري اين فرقه است. برخي معتقدند كه اين فرقه از همان آغاز حاصل يك طرح استعماري بوده، يعني از همان روزگاري كه شيخ احمد احسايي نظريات خود را مطرح كرد، تحت هدايت و تأثير استعمار بوده است. اما آيا واقعا اين فرقه از لحظه نخست يك طرح استعماري بوده يا اينكه از دل شرايط بيرون آمده و با موجسواري بيگانگان روبهرو شده است؟
دلايل قانعكنندهاي وجود ندارد كه بتوان گفت اين فرقه از ابتدا استعماري بوده است. يعني از روزگاري كه پرنس داگلوركي به ايران آمده، طلبه شده به كربلا و نجف رفته و باقي قضايا، يك برنامهريزي از پيش مشخص وجود داشته است. آنچه محققاني همچون آقاي عبدا… شهبازي بدان اشاره دارند كه مثلا چون كمپاني ساسون در بوشهر بهكار تهيه و انتقال ترياك به چين اشتغال داشته و در همان برهه عليمحمد شيرازي هم در بوشهر بوده، در اين ميان ارتباطاتي شكل گرفته كه حاصل يك طرح استعماري بوده است. اما اين صرفا يك ادعاست كه دلايل محكمي براي اثبات آن وجود ندارد. البته يك ايده است كه ميتواند مورد توجه و تحقيق قرار بگيرد.
در كلام فقه شيعه، بحث شيخيگري كه توسط شيخ احمد احسايي مطرح شد، اين فرصت را براي عليمحمد شيرازي بهوجود آورد كه بتواند ادعاهاي خود را مطرح كند و ادعاي او مباني خود را از مسئله ركن رابعي ميگرفت كه در شيخيه مطرح شده بود. در واقع جريان استعمار مخصوصا روسيه، هنگامي كه احساس كردند فرصتي ايجاد شده كه ميتوان روي آن برنامهريزي كرد و در راستاي منافع خود بهره گرفت، روي آن كار كردند كه البته مدتي هم از چنگ روسيه هم قاپيده شد.
- 061.3337545
- sardarshahidalipour@gmail.com